O czym świadczy obrzęk kostek w obydwu nogach?

Obrzęk kostek w obydwu nogach może wystąpić w każdym wieku, a jego pojawienie się może być związane z różnymi stanami klinicznymi. Typowe obrzęki mogą być objawem lekkiej lub ciężkiej choroby, zazwyczaj jednak nie stwarzają bezpośredniego zagrożenia życia. Nie oznacza to jednak, że można je bagatelizować. W przypadku ich wystąpienia należy zgłosić się do lekarza i wykonać badania, a następnie zastosować leczenie.

Obrzęk kostek nóg – przyczyny

W przypadku występowania chorób kończyn dolnych zauważalne mogą być nie tylko opuchnięte kostki, ale także obrzęk całych podudzi i to w obydwu nogach. Spuchnięte kostki i podudzia pojawiają się w takich stanach klinicznych jak¹:

• niewydolność serca,
• żylaki kończyn dolnych,
• zapalenie zakrzepowe żył i zespół pozakrzepowy,
• niedoczynność tarczycy,
• hiperaldosteronizm wtórny,
• uboczne działanie leków,
• zatrucie ciążowe.

Oprócz obrzęków z przyczyn wyżej wymienionych wyróżnia się także¹:

• obrzęki pourazowe i pooperacyjne,
• obrzęki limfatyczne i słoniowacizna,
• obrzęki samoistne.

Obrzęki kostek mogą wystąpić podczas przyjmowania niektórych leków, w tym m.in. niesterydowych leków przeciwzapalnych, blokerów kanału wapniowego, hormonów sterydowych, estrogenów, progesteronu, cyklosporyny czy sterydów anabolicznych¹. Niekiedy zdarza się też obrzęk kostek w ciąży.

Obrzęk kostek – czynniki ryzyka

Powstawanie obrzęków kończyn dolnych to skomplikowany proces, w którym biorą udział takie czynniki jak¹:

• wzrost ciśnienia hydrostatycznego,
• wzrost przepuszczalności naczyń włosowatych,
• spadek ciśnienia onkotycznego,
• upośledzenie drenażu limfatycznego,
• zmniejszenie wydalania sodu z moczem.

Czy opuchnięte kostki u nóg mogą być groźne?

W większości przypadków obrzęk nie jest groźny i wycofuje się po wyleczeniu choroby, której jest objawem. Niekiedy jednak obrzęki miejscowe mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia, przez co wymagają natychmiastowego kontaktu z lekarzem, a nieraz nawet wezwania pogotowia ratunkowego. Dotyczy to np. jednostronnego obrzęku nogi, w okolicy kostki i łydki. Istnieje wtedy podejrzenie wystąpienia choroby zakrzepowo-zatorowej².

Warto jednak podkreślić, że obrzęk kostek w obydwu nogach może stwarzać poważny dyskomfort, ponieważ jest niezwykle uciążliwy i powoduje, że chodzenie sprawia prawdziwy kłopot. Płyn obrzękowy uciska z zewnątrz naczynia krwionośne, przez po pogarsza się ukrwienie danej okolicy i tak powstaje błędne koło².

Obrzęk kostek – diagnostyka

Opuchnięte kostki u osoby starszej, podobnie zresztą, jak i u osoby młodej czy dziecka, wymagają konsultacji lekarskiej. Lekarz, chcąc dowiedzieć się, jaka jest przyczyna obrzęku kończyn dolnych³, może skierować pacjenta na następujące badania:

• badania laboratoryjne (krwi i moczu) – pomocne w diagnostyce niewydolności nerek,
• USG doppler tzw. przepływowy – pozwala ocenić drożność żył i tętnic,
• EKG i echo serca – wykorzystywane w diagnostyce m.in. niewydolności serca i zaburzeń krążenia.

Na podstawie wyników przeprowadzonych badań lekarz stawia rozpoznanie i planuje leczenie.

Obrzęk kostek – leczenie

W przypadku występowania opuchlizny kostek w obydwu nogach należy zastosować leczenie przyczynowe. Odpowiednie tabletki na opuchnięte kostki powinien dobrać lekarz, uwzględniając występujące dolegliwości, stopień ich nasilenia i ogólny stan zdrowia pacjenta². Oprócz leczenia farmakologicznego pacjentowi zaleca się również jak najwięcej odpoczywać z nogami uniesionymi i regularnie stosować zimne okłady w miejscu występowania opuchlizny.

Opuchnięte kostki u nóg – domowe sposoby

Aby zmniejszyć ryzyko występowania opuchlizny kostek, stosuj się do poniższych rad:

• odpowiednio się nawadniaj,
• uprawiaj sport,
• zmniejsz ilość soli w diecie,
• zrezygnuj z gorących i długich kąpieli,
• unikaj długiego stania i siedzenia.

U niektórych problemem są opuchnięte kostki po alkoholu, dlatego warto też wyeliminować alkohol.

Bibliografia:

1. Rymarz E., Mieczkowska J., Łopatyński J., Obrzęki kończyn dolnych – etiopatogeneza, rodzaje, diagnostyka, Medycyna ogólna, 2007, 13 (XLII), 3.
2. Kopiński P., Obrzęk, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2017.
3. Szczeklik W., Kokot F., Strzeszyński Ł., Obrzęki, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2021.