Pieprzyki na ciele – rodzaje

Pieprzyki na ciele na ogół nie stanowią zagrożenia, warto jednak raz na jakiś czas skontrolować je u dermatologa. Prawidłowe rozpoznanie umożliwia wczesne wykrycie ewentualnych zmian nowotworowych skóry. To dość istotna kwestia, ponieważ w Polsce rocznie odnotowuje się ok. 50 tys. nowych zachorowań na złośliwy nowotwór skóry, z czego ok. 3 tys. to czerniak. Poznaj rodzaje pieprzyków.

Pieprzyki na ciele — skąd się biorą?

Pieprzyki, fachowo znamiona, powstają na skutek rozmnażania się melanocytów, czyli komórek pigmentowych (barwnikowych) pod wpływem promieniowania UV.

Znamiona dzielimy na łagodne i atypowe. Łagodne pojawiają się już w dzieciństwie. Mają regularną budowę i symetryczny kształt. W przypadku łagodnych pieprzyków, ryzyko rozwoju czerniaka jest niewielkie. Z kolei znamiona atypowe charakteryzują się asymetrycznym kształtem i w ich przypadku, pojawienie się nowotworu jest bardziej prawdopodobne. Dlatego pacjentom z atypowymi pieprzykami zaleca się wizytę u dermatologa co 6-12 miesięcy. Co więcej, miejsca występowania takich pieprzyków należy chronić przed nadmierną ekspozycją na promieniowanie słoneczne.

Pieprzyki na ciele — rodzaje

Człowiek posiada przeciętnie 10-40 pojedynczych pieprzyków. Znamię, które pojawiło się w dzieciństwie, może powiększać się w okresie dojrzewania i ok. II dekady życia. Pieprzyki, które pojawiają się w dorosłym życiu, raczej nie ulegają znaczącym przeobrażeniom. Najbardziej na ryzyko wystąpienia nowotworu narażone są osoby po 70. roku życia. Wówczas występuje większe ryzyko transformacji zmian melanocytowych w nowotworowe. Jednak każdy rodzaj pieprzyka ma odrębne właściwości i specyfikę, w związku z tym wyróżnia się kilka szczególnych rodzajów pieprzyków.

1. Znamię płaskie — pieprzyk charakteryzuje naprzemienne występowanie różnego typu jasnobrązowych i ciemnobrązowych plamek. Jest to znamię wrodzone, bardzo rzadko pojawiające się w okresie wczesnego dzieciństwa, jako nabyte. Częstotliwość występowania u ogólnej populacji wynosi ok. 0,2-2,4%.
2. Znamię błękitne — pieprzyk charakteryzuje niebiesko-czarne zabarwienie. Na ogół pojawia się w momencie urodzenia lub we wczesnym dzieciństwie. Takie pieprzyki rzadko ulegają zezłośliwieniom, ale czasem mogą przypominać czerniaka. Wyróżnia się cztery rodzaje znamion błękitnych: klasyczne, komórkowe, złożone i złośliwe. Te pierwsze mogą mieć wielkość 0,1-0,3 mm, z kolei komórkowe i złośliwe 1-3 cm.
3. Znamię Shuttona — zlokalizowane są najczęściej w okolicach tułowia. Mają regularny kształt z białą otoczką, która pojawia się na skutek działania układu odpornościowego, atakującego komórki melanocytowe w celu ich usunięcia. Pieprzyki tego rodzaju pojawiają się najczęściej u dzieci i nastolatków w postaci złożonej lub mnogiej. Mogą również towarzyszyć takim jednostkom chorobowym jak Hashimoto, czy bielactwo.
4. Znamię Spitz (Reeda) – to twarde i okrągłe guzki o czerwonej barwie. U 70% badanych pojawiają się przed 20 rokiem życia, najczęściej w okolicach twarzy lub kończyn dolnych. Mają tendencję do znaczącego wzrostu i bywają mylone z czerniakiem.
5. Znamię Beckera — to brunatne plamy pokryte włosami zlokalizowane najczęściej w okolicy barków, ramion i miednicy nieregularna. Taki pieprzyk może mieć charakter wrodzony lub nabyty. Na ogół pojawia się u mężczyzn i na tle innych znamion występuje rzadko. Jest to łagodna zmiana, jednak istnieje możliwość wystąpienia czerniaka.
6. Znamię Clarka — to lekko wypukły i odstający pieprzyk o brodawkowatej formie w kolorze brązowym. Z tego względu niekiedy zaliczany jest do zmian atypowych. Większość tego typu pieprzyków nie przekracza1 cm i na ogół pojawiają się na tułowiu lub kończynach.

Pieprzyki na ciele u dziecka

Pieprzyki na ciele dziecka, które pojawią się w pierwszych dniach po narodzinach, to znamienia wrodzone (<2%), które rozwijaj się do 1 roku życia. Jednak większość znamion ma charakter nabyty. Najczęściej występującym u dzieci typem pieprzyka jest znamię Suttona (ok. 5% przypadków). Częstotliwość występowania innych znamion u dzieci wygląda następująco:

• Nevus spilus – 3-5%,
• Znamię Spitz – mniej niż 1%,
• Znamię płaskie – 0,2%,
• Znamię błękitne – 0,1%,
• Czerniak – 0,3-0,4%.

Pieprzyki na ciele — kiedy udać się do lekarza?

Tylko lekarz dermatolog jest w stanie prawidłowo ocenić, czy pieprzyki na ciele są groźne i czy trzeba je usunąć. Do wizyty powinny skłonić następujące objawy:

• zaczerwienienie i zgrubienie wokół znamienia,
• swędzenie wokół znamienia,
• krwawienie z okolic znamienia
• znaczne powiększenie znamienia (ponad 6 cm średnicy),
• zmiana barwy znamienia na ciemniejszą lub wielokolorową,
• zaburzenie symetrii znamienia.

Znamię ocenia się na podstawie demoskopii. Ta metoda diagnostyczna jest zupełnie bezinwazyjna, a jej wyniki ocenia się za pomocą skali ABCDE:

• A – asymetria (tzw. rozlewające się pieprzyki)
• B – brzegi (nieregularne, zgrubione)
• C – czerwony, czarny i niejednolity kolor,
• D – duży rozmiar (powyżej 6 cm)
• E – ewolucja (rozwój i zmiany postępujące znamienia).

Warto obserwować pieprzyki na ciele, ponieważ to jedyny sposób na wczesne wykrycie zmian nowotworowych. Należy wziąć pod uwagę fakt, że w Europie rocznie diagnozuje się ok. 1 mln nowotworów skóry. Co więcej, aby uchronić się przed czerniakiem, należy zrezygnować z korzystania z solarium, unikać słońca w godzinach 11-16, unikać oparzeń słonecznych oraz używać filtrów UV.