Grzybica gardła po antybiotykoterapii – jak sobie z nią poradzić

Grzybica gardła, inaczej nazywana kandydozą gardła, jest jedną z częstszych infekcji jamy ustnej. Grzybicze zapalenie gardła może występować z kilku różnych przyczyn. Jedną z nich jest długotrwałe stosowanie antybiotyków. Grzybicę gardła wywołują najczęściej drożdżaki, które występują naturalnie w organizmie człowieka. W przebiegu antybiotykoterapii flora fizjologiczna może zostać zaburzona, co prowadzi do rozrostu grzybów i kandydozy gardła. Jakie są objawy grzybicy gardła? Jak jej zapobiegać?

Czym jest grzybica gardła?

Grzybica migdałków najczęściej wywołana jest przez drożdżaki z rodzaju Candida albicans. Oprócz tego grzybicze zapalenie gardła wywołują również Candida tropicals, C. glabrata, C. parapsilosis, C. stellatoidea oraz C. krusei. Występują one fizjologicznie w organizmie człowieka, nie powodując żadnych objawów. Dopiero w momencie naruszenia równowagi organizmu i obniżenia odporności może dojść do rozwoju infekcji¹.

Kandydozę można podzielić na²:

• pierwotną – zamiany grzybicze występują tylko i wyłącznie w jamie ustnej, należą do niej kandydoza pseudobłoniasta, rumieniowa i hiperplastyczna,
• wtórną – przewlekła kandydoza śluzówkowo-skórna, zazwyczaj charakteryzuje się nawracającą grzybicą jamy ustnej, która rozprzestrzenia się dalej w głąb gardła oraz zmianami skórnymi.

Grzybicze zapalenie gardła po antybiotykoterapii

Antybiotyki są bardzo skutecznymi lekami w walce z infekcjami bakteryjnymi. Aby uniknąć poważnych powikłań, wdrażane są jak najszybciej po rozpoznaniu infekcji bakteryjnej. Niestety przyjmowanie antybiotyków, szczególnie tych o szerokim spektrum działania, może prowadzić do zmian w komensalnej mikroflorze jamy ustnej. Bakterie naturalnie obecne w jamie ustnej konkurują z drożdżakami Candida o substraty odżywcze oraz adhezję do komórek nabłonka. Tym samym kontrolują ich ilość w jamie ustnej. Jeśli równowaga bakterii w jamie ustnej jest zaburzona, może dojść do rozrostu drożdżaków oraz grzybicy gardła³.

Grzybica gardła – czynniki ryzyka

Grzybica gardła występuje częściej u osób, które palą papierosy oraz spożywają duże ilości węglowodanów prostych, stanowiących pożywkę dla grzybów. Grzybicze zapalenie gardła występuje także znacznie częściej u osób starszych, ze względu na obniżoną odporność⁴. Pozostałe czynniki ryzyka to⁴:

• niedobór żelaza, kwasu foliowego, NNKT, witaminy A i B6, magnezu, cynku lub selenu,
• zaburzenia endokrynologiczne – cukrzyca, zespół Cushinga,
• zaburzenia immunologiczne,
• choroby nowotworowe,
• wrodzone niedobory odporności,
• przewlekła antybiotykoterapia,
• zła higiena jamy ustnej.

Grzybica gardła objawy

Zapalenie grzybicze gardła i jamy ustnej może mieć dwie postaci: rumieniową oraz z białymi pleśniawkami. Postać z białym nalotem obejmuje kandydozę rzekomobłoniastą i przerostową. W jamie ustnej zauważalny jest biały nalot na języku oraz podniebieniu, który odchodzi pod naciskiem. Wyglądem przypomina zsiadłe mleko. Często towarzyszy im ból i pieczenie w jamie ustnej, a także pęknięcia kącików ust, czyli zajady⁵.

Postać rumieniowa charakteryzuje się występowaniem czerwonych plam na błonie śluzowej jamie ustnej. Obejmuje ostrą i przewlekłą zanikową kandydozę, romboidalne zapalenie języka i inne⁵.

Grzybica gardła – leczenie

Leki na grzybicę jamy ustnej i gardła to tak zwane leki przeciwgrzybicze. Stosuje się je przez 1–2 tygodnie, a następnie przez kolejnych 14 dni, aby zapobiegać nawrotom grzybicy gardła. Zazwyczaj stosuje się nystatynę, natamycynę, mikonazol, ketokonazol, klotrymazol, flukonazol oraz amfoterycynę B². Warto stosować również preparaty z chlorochinaldolem, takie jak Chlorchinaldin⁶.

Chlorchinaldin ulotka:

• ma działanie przeciwgrzybicze,
• wskazany do stosowania w pleśniawkach,
• hamuje rozwój infekcji i stanu zapalnego.

Dodatkowo bardzo ważna jest odpowiednia higiena jamy ustnej oraz dobre dopasowanie protez zębowych. Dieta powinna być bogata w witaminy z grupy B oraz uboga w węglowodany proste. Warto często spożywać produkty zawierające probiotyki, takie jak jogurty, kefiry i mleko. Oprócz tego można płukać jamę ustną płukankami z chlorheksydyną².

Bibliografia:

1. Baumgardner D. J., Oral Fungal Microbiota: To Thrush and Beyond. J Patient Cent Res Rev. 2019;6(4):252-261.
2. Petkowicz B., Skiba-Tatarska M., Wysokińska-Miszczuk J., Kandydoza jamy ustnej. Gerontologia Polska. 2006; 14 (4): 160-164.
3. Farah C. S., Lynch N., McCullough M. J., Oral fungal infections: an update for the general practitioner. Aust Dent J. 2010;55 Suppl 1:48-54.
4. Patil S., Rao R. S., Majumdar B., Anil S., Clinical Appearance of Oral Candida Infection and Therapeutic Strategies. Front Microbiol. 2015;6:1391.
5. Millsop J. W., Fazel N., Oral candidiasis. Clin Dermatol. 2016;34(4):487-494.
6. Charakterystyka Produktu Leczniczego Chlorchinaldin VP [dostęp: 19.12.2021].